Η μεγάλη κρατικοδίαιτη συντεχνία

Να το υπογραμμίσουμε για άλλη μια φορά. Χωρίς την άρρητη εγγύηση του δημοσίου οι Γερμανικές, οι Ισπανικές, οι Βρετανικές και οι Ελληνικές τράπεζες είναι μη βιώσιμες. Είναι στην ουσία χρεοκοπημένες και εξαρτούνται από το κράτος

Του Ευκλείδη Τσακαλώτου Από τα τηλεοπτικά δελτία των οκτώ και εννιά μέχρι το the books journalαναδεικνύεται καθημερινά η καταστροφική επιρροή των συντεχνιών, και ο λαϊκισμός που τις συντηρεί. Είναι καιρός να κόψουμε τις γέφυρες «μας» («σας» θα ήταν η πιο σωστή διατύπωση, μια και οι ίδιοι οι συγγραφείς και παρουσιαστές, εννοείτε, ότι έχουν κάνει από καιρό την αυτοκριτική τους) με μια μεταπολίτευση που στηρίχτηκε και στα δύο φαινόμενα. Και για να γίνει αυτό πρέπει να συρρικνωθεί το κράτος – μια τολμηρή μεταρρύθμιση (υπάρχουν μη τολμηρές μεταρρυθμίσεις;) που θα ήταν αναγκαία, όπως λέει και ο πρωθυπουργός, ακόμα και αν δεν υπήρχε το Μνημόνιο. Τώρα ότι πολλοί καναλάρχες έχουν ιδιωτικό συμφέρον από μια τέτοια συρρίκνωση δεν αποτελεί μέρος της κουβέντας. Ούτε ότι πολλές από τις υπηρεσίες που θα προσφέρουν οι «ιδιώτες» μετά από τη μεταρρύθμιση θα εξαρτούνται, αν όχι αποκλειστικά, σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον, από τα δημόσια έργα και από τις δημόσιες προμήθειες και επιδοτήσεις. Οι φορολογούμενοι, δηλαδή, θα συνεχίζουν να πληρώνουν. Η διεθνής εμπειρία λέει ότι οι ιδιωτικοποιήσεις σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αύξησαν την ποιότητα των υπηρεσιών, αλλά παντού αποτέλεσαν μια θαυμάσια ευκαιρία αναδιανομής πόρων προς τους ιδιώτες. Ο δημόσιος τομέας πρέπει να συρρικνωθεί, για το καλό του τόπου, βεβαίως, βεβαίως. Αλλά υπάρχει κανένας άλλος τομέας προς συρρίκνωση ή τουλάχιστον αλλαγή πλεύσης; Κάποιος τομέας που έχει εξαιρετικά μεγάλη ιδιωτική απόδοση και πολύ μικρή κοινωνική απόδοση; Κάποιος τομέας που στην ανοδική του φάση τα τελευταία είκοσι χρόνια και πάνω βασίστηκε σε άρρητες εγγυήσεις από το κράτος (ό,τι και να γίνει οι ζημιές θα κοινωνικοποιηθούν); Κάποιος τομέας που η απληστία και αλαζονεία του, οι καταστροφικές επιλογές του, συνέβαλαν στην παγκόσμια οικονομία κρίση; Κάποιος τομέας που συνδέεται με όλες τις μεγάλες φούσκες στα χρηματιστήρια, στις αγορές ακινήτων και παραγώγων; Ο χρηματοπιστωτικός τομέας άνθησε σε όλες σχεδόν τις χώρες πριν από το 2008. Στις ΗΠΑ το 1977 τα κέρδη του αποτελούσαν μόλις 10% των συνολικών κερδών των επιχειρήσεων. Τριάντα χρόνια αργότερα ο αριθμός αυξήθηκε σε 40%. Στην Ιρλανδία τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών έφτασαν 800% του ΑΕΠ, μια δυσαναλογία που μόνο κρίση μπορούσε να επιφέρει. Η κυριαρχία του City – το χρηματοπιστωτικό κέντρο του Λονδίνου – δημιούργησε εκρηκτικές ανισότητες, κοινωνικές και περιφερειακές, στη Βρετανία. Κατά τη Doreen Massey, ο χρηματοπιστωτικός τομέας μοιάζει με το τροπικό δέντρο upas, κάτω από το οποίο τίποτα άλλο δεν μπορεί να φυτρώσει. Όχι μόνο δεν φάνηκε να διανέμει τους πόρους με αποδοτικό τρόπο, μια από τις κυρίαρχες υποσχέσεις του νεοφιλελευθερισμού, αλλά επικέντρωσε το ενδιαφέρον του σε δραστηριότητες με ελάχιστη θετική επίδραση στην υπόλοιπη οικονομία. Και βεβαίως, όλα αυτά είτε με την άρρητη εγγύηση του δημοσίου, είτε με πιο άμεσα μέτρα διάσωσης. Να το υπογραμμίσουμε για άλλη μια φορά. Χωρίς την άρρητη εγγύηση του δημοσίου οι Γερμανικές, οι Ισπανικές, οι Βρετανικές και οι Ελληνικές τράπεζες είναι μη βιώσιμες. Είναι στην ουσία χρεοκοπημένες και εξαρτούνται από το κράτος. Είναι, δηλαδή, για να δανειστώ μια φράση από τους φίλους μου τους εκσυγχρονιστές, κρατικοδίαιτες. Η κυριαρχία τους δεν βασίζεται, όπως πρόσφατα έγραψε ο Stiglitz, στο συγκριτικό τους πλεονέκτημα, αλλά στην πολιτική τους ισχύ. Πάνω από τη μισή χρηματοδότηση του Συντηρητικού κόμματος στη Βρετανία προέρχεται από το χρηματοπιστωτικό τομέα (θα ήταν ενδιαφέρον να ξέραμε το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα).  Αποτελούν τη μεγαλύτερη συντεχνία όλων των εποχών. Αλλά για κάποιο λόγο αυτό το γεγονός δεν έχει αναδειχτεί ούτε από τα κανάλια ούτε από τα δημοσιεύματα των εκσυγχρονιστών. Μήπως και ο ρόλος των τραπεζών είναι μέρος των ίδιων νόμων της οικονομίας (αγοράς) που μόνο οι λαϊκιστές θεωρούν ότι μπορούν να παραβιαστούν; Μήπως η «αυτογνωσία» των παλαιότερων και νεοφώτιστων εκσυγχρονιστών θα μπορούσε να ενσωματώσει και κατιτίς για τις τράπεζες; Μήπως η τόλμη, και οι τολμηρές μεταρρυθμίσεις, θα πρέπει καμία φορά να επιδεικνύονται και σε σχέση με την Eurobank και την Alpha, και όχι μόνο σε σχέση με τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ; Πηγή: Συναντήσεις της Αυγής